Het Scholierencongres 2018: Leerlingen wijzen de weg

Na wekenlang aftellen was het maandag eindelijk zover: het Scholierencongres 2018 van de Vlaamse Scholierenkoepel. Zo'n 100 leerlingen uit Vlaanderen en Brussel verzamelden in het Brussels Hoofdstedelijk Parlement om er te discussiëren over hoe zij de toekomst van ons onderwijs zien.

Op basis van een uitgebreide bevraging bij meer dan 4000 leerlingen kwamen vijf voor scholieren cruciale thema's op tafel: inspraak, een moderne schoolomgeving, onderwijs op maat van leerlingen, de rol van de leerkracht en talent. De aanwezige leerlingen voerden rond deze thema's een hele dag lang erg boeiende en geanimeerde discussies. Op het einde van de dag werden 15 concrete voorstellen gepresenteerd, die je hieronder kan lezen.

"We gaan aan de slag met al deze aanbevelingen en gebruiken ze voor ons memorandum over de toekomst van het onderwijs", zegt Joris Janssens, de voorzitter van de Vlaamse Scholierenkoepel. "Dat stellen we voor aan alle beleidsmakers die iets te maken hebben met onderwijs en ook aan de nieuwe minister van Onderwijs."

De voorstellen van de aanwezige leerlingen:

LEERLINGEN MAKEN DE SCHOOL

• Inspraak in de planning van het examenrooster en activiteiten en excursies moet de normaalste zaak te wereld worden.
• Een welbevindenmonitor moet op elke school ingevoerd worden. Dit is een soort rapport waarin leerlingen punten kunnen geven over hoe ze zich voelen op school en in de klas.
• Leerlingen betrekken bij het beleid is een must: als de school iets wil veranderen moet ze meteen met leerlingen praten over hoe dat best aangepakt kan worden.
   

SCHOLEN ZIJN MEE MET DE TIJD

• Een vak 'maatschappij' dat volop inzet op de actualiteit, de wereld van vandaag en de voorbereiding op het leven na het secundair onderwijs, zou zeer welkom zijn.
• Meer interactieve werkvormen zijn nodig. Leerlingen zitten heel de tijd stil en de leerstof blijft te vaak beperkt tot de theorie. Daarom moet vaker gekozen worden voor activerende projecten waarin meteen de link gemaakt wordt met de praktische toepassing van wat geleerd wordt. Leerlingen werken samen en de leerkrachten nemen een meer coachende rol op.
• Isolatie van de schoolgebouwen is een belangrijke prioriteit: dit zorgt voor meer warmte in de winter en betere verkoeling in de zomer, beperkt de geluidstoornissen uit andere lokalen en is ook duurzamer. Onderwijs moet het goede voorbeeld geven voor een meer duurzame maatschappij.

ONDERWIJS OP MAAT VAN LEERLINGEN

• Aandacht hebben voor persoonlijke ontwikkeling en diversiteit in de lessen is cruciaal: leren positief denken en gelukkig zijn, meditatie-oefeningen, inlevingsmomenten voor leerstoornissen (autisme, ADHD)... Ook op het normaliseren van LGBTQ+-groepen moet ingezet worden.
• Leerlingen willen van alles kunnen proeven in de eerste graad, zodat ze goed kunnen beslissen over hun verdere studiekeuze. Nu moeten leerlingen te snel kiezen en komen ze daardoor vast te zitten in een bepaalde richting.
• Een maximumfactuur in heel het onderwijs komt er beter vandaag dan morgen. Het kostenplaatje van een richting of school mag de keuze van een leerling niet beïnvloeden. De school moet toekomstperspectieven bieden voor alle leerlingen en mag geen armoede reproduceren.

LEERKRACHTEN ZIJN TOP

• Teambuildingactiviteiten met leerkrachten en leerlingen kunnen zorgen voor meer gelijkwaardigheid en een betere band tussen de twee groepen. Leerlingen willen zich comfortabel voelen bij hun leerkrachten en bij hen terecht kunnen met problemen.
• Een aanspreekpunt bij problemen met leerkrachten zou kunnen helpen om het wederzijds respect tussen leerkrachten en leerlingen te waarborgen. Wanneer leerlingen te maken krijgen met discriminatie, seksisme, racisme of machtsbruik moeten ze ergens terecht kunnen. Deze problemen mogen niet in de doofpot verdwijnen.
• Feedback in twee richtingen is erg belangrijk: leerlingen willen hun leerkrachten feedback kunnen geven over de lessen; en leerkrachten moeten nog meer leren inzetten op opbouwende feedback aan hun leerlingen.

TALENT KRIJGT ALLE KANSEN

• De voorkennis van leerlingen erkennen en benutten is een noodzaak. Extra oefeningen, positieve differentiatie en meer uitdagingen kunnen leerlingen die sterk zijn in een vak helpen hun grenzen te verleggen en hun talenten verder aan te sterken, en vermijden verveling en frustratie.
• Keuzevakken laten leerlingen toe om hun interesses en talenten te ontdekken en te verdiepen. Er zijn veel interessante vakken buiten wat meestal op school wordt aangeboden: filosofie, archeologie, Zweeds, scenario’s schrijven… Leerlingen moeten heel de wereld kunnen ontdekken.
• Praktische leerervaringen zijn voor alle leerlingen belangrijk. De dingen die ze leren willen ze ook meteen echt kunnen gebruiken.